(111)
kan het vernietigen, verbrokkelen, hij kan het doen afschrijven, enkel en duizendvoud; hij kan onder bepaalde voorwaarde een afschrift verkoopen, ook onder voorwaarde, dat de kooper er geen tweede afschrift van zal mogen maken, en hij heeft eene personele actie tegen den kooper, die deze voorwaarde zoude overtreden; maar naar het gemeene regt kan die voorwaarde het afschrift niet aankleven, omdat meubel-goed voor dergelijk bezwaar niet vatbaar is, en heeft de verkooper geene voorwaarde gemaakt, heeft de kooper zich aan geene voorwaarden onderworpen, dan is de kooper eigenaar van het afschrift en heeft er de ruimst mogelijke beschikking over; hij kan het vernietigen, verbrokkelen, doen afschrijven door pennevoerders of door een copieer-machine.
Te vergeefs zoude men in het gemeen regt eene bepaling zoeken, welke aan iemand zoude kunnen beletten het boek, door hem onvoorwaardelijk verkregen, hoe het ook oorspronkelijk ware uitgegeven, door den druk te doen copieren.
Evenmin als, naar het gemeene regt, de vervaardiger van eenige andere stoffelijke vrucht van het denkvermogen kan beletten, dat de verkrijger derzelve die beschouwt, ontleedt en een of duizendmaal nabootst, evenmin kan dit de schrijver of drukker.
Ik zal niet nagaan hoe vroeger het gezag, vooruitziende het toezigt, waaronder het door de drukpers zou worden gesteld, zich daarvan heeft meester willen maken, maar het is toch nuttig op te merken, dat de drukpers-vrijheid is tweeledig, en bevat de vrijheid om eene drukpers te hebben, en de bevoegdheid om er, zonder voorafgaand onderzoek, gebruik van te maken.
Zoo lang die vrijheid niet bestond, de drukkers afhankelijk waren van het gezag, en de persen niet werkten dan na verlof daartoe verkregen te hebben, vond men in dit toezigt zelve een waarborg tegen den nadruk, dien men in het gemeene regt te vergeefs zocht, maar met de emancipatie der drukpers hield dit op, en het is van dat tijdstip, hier wat vroeger, daar wat later, ginds nog gemengd met verouderde vooroor-